There are no items in your cart
Add More
Add More
Item Details | Price |
---|
Tue Jul 1, 2025
పరిచయం:
1956లో పెద్దమనుషుల ఒప్పందం ద్వారా విలీనం తర్వాత, తెలంగాణకు చెందిన ఉద్యోగ, విద్యా రంగాలలో ఇచ్చిన హామీలు పదేపదే ఉల్లంఘించబడడం వల్ల తీవ్రమైన అసంతృప్తి ఆవిర్బవించింది. కాళోజీ నారాయణ రావు గారు చెప్పినట్లు: “తెలంగాణ విలీనం అధీనంగా ఉండటానికి కాదు, సమానంగా ఉండటానికి జరిగింది.” ఈ అసంతృప్తి తెలంగాణ ఉద్యమం యొక్క ప్రారంభ దశను రగిలించింది.
విషయం:
I. ఉద్యోగ, సేవా నియమాల ఉల్లంఘన
ఎ. పెద్దమనుషుల ఒప్పందం ఉల్లంఘన
1. 1956లో జరిగిన పెద్దమనుషుల ఒప్పందంలో ముల్కీ నియమాల ద్వారా స్థానికులకు ఉద్యోగ రిజర్వేషన్లు, సమాన వనరుల పంపిణీ వంటి కీలక నిబంధనలు ఉన్నాయి.
2. తెలంగాణలో కనీసం 12 సంవత్సరాలు నివసించిన వారు మాత్రమే ప్రభుత్వ సేవలకు అర్హులని నిబంధన ఉన్నప్పటికీ, ఆంధ్ర ప్రాంతం నుండి వచ్చిన స్థానికేతరులు ప్రభుత్వ ఉన్నత పదవులలో నియమితులయ్యారు.
3. ఒప్పందంలో హామీ ఇచ్చినప్పటికీ, విలీనం తర్వాత ముల్కీ నియమాలు పెద్దగా పాటించబడలేదు. ఆంధ్ర ప్రాంతీయులు రెవెన్యూ, పోలీసు, పరిపాలన రంగాలలో ఆధిపత్యం చెలాయించారు.
బి. ఉద్యోగ రంగంలో వివక్ష
1. 1957లోని పబ్లిక్ ఎంప్లాయ్మెంట్ (రెసిడెన్స్ రిక్వైర్మెంట్) చట్టం ద్వారా 1959లో ఆంధ్రప్రదేశ్ పబ్లిక్ ఎంప్లాయ్మెంట్ నియమాలు రూపొందించబడ్డాయి. ఇవి ప్రభుత్వ ఉద్యోగాలలో స్థానికులకు ప్రాధాన్యతనివ్వాలని ఉద్దేశించాయి.
2. అయితే, ఈ నియమాల అమలు స్థానికేతరులకు అనుకూలంగా ఉండి, పరిపాలన, విద్యా రంగాలలో కీలక పదవులను వారు ఆక్రమించారు.
3. తెలంగాణలో 2,500కు పైగా టీచర్ ఉద్యోగాలను ఆంధ్ర ప్రాంత ఉపాధ్యాయులు ఆక్రమించడం వల్ల, విద్యావంతులైన స్థానిక యువత వివక్షకు గురైనట్లు భావించింది.
4. అటవీ శాఖ, సహకార సంఘాలు, రెవెన్యూ శాఖలలోని పదవులను కూడా ఆంధ్ర అధికారులు ఆక్రమించారు.అయినప్పటికీ తెలంగాణలో అర్హత గల స్థానికుల సంఖ్య ఎక్కువగా ఉంది.
II. ప్రాంతీయ అసంతృప్తి మరియు తెలంగాణ ఉద్యమం యొక్క ఆరంభం
ఎ. విద్యార్థులు, ఉద్యోగుల సమీకరణ
1. ముల్కీ నియమాల ఉల్లంఘన, అన్యాయమైన ఉద్యోగ కేటాయింపులు విస్తృతమైన నిరసనలకు దారితీశాయి.
2. విద్యార్థి సంఘాలు, తెలంగాణ నాన్-గెజిటెడ్ ఆఫీసర్స్ యూనియన్ వంటి ఉద్యోగ సంఘాలు సమాన ప్రాతినిధ్యం, ముల్కీ హామీల అమలు కోసం ప్రధాన సమీకర్తలుగా మారాయి.
3. 1969లో నిరసనలు ఉచ్చస్థితికి చేరుకున్నాయి. ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయం, వరంగల్, సింగరేణి కాలరీస్లో విద్యార్థులు, ఉద్యోగులు నిరాహార దీక్షలు, భారీ ర్యాలీలు, బహిష్కరణలు నిర్వహించారు.
బి. ఆర్థిక, సామాజిక వివక్ష
1. పరిపాలనా పదవులలో స్థానికుల పట్ల వివక్ష, విద్య, ఆరోగ్య రంగాలలో ఉద్యోగాలు స్థానికేతరులకు కేటాయించడం ఆర్థిక అసమానతను తీవ్రతరం చేసింది.
2. స్థానిక ప్రభుత్వ వ్యవస్థలపై ఆధారపడిన తెలంగాణ రైతులు, నీరు, విద్యుత్, సాగునీటి వనరుల పరంగా అణగారిన స్థితికి చేరుకున్నారు.
III. ఉల్లంఘనల పరిణామాలు మరియు ఉద్యమం
1. ముల్కీ హామీల అమలు విఫలం, ఆంధ్ర అధికారుల ఆధిపత్యం తెలంగాణ రాష్ట్ర డిమాండ్ను మరింత ఉధృతం చేసింది. 2. 1969లోని తెలంగాణ ఉద్యమం హింసాత్మక నిరసనలు, పోలీసు కాల్పులు, విద్యార్థుల త్యాగాలతో ముందుకు సాగుతుంది. ఇవి రాష్ట్ర డిమాండ్ వైపు రాజకీయ చర్చను మళ్లించాయి.
3. కాళోజీ నారాయణ రావు సమైక్యతో తెలంగాణ ప్రజా సమితి (టీపీఎస్) రాజకీయ నౌకగా ఏర్పడింది. ఇది భవిష్యత్తు రాజకీయ సమీకరణకు, తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటుకు పునాది వేసింది.
ముగింపు:
తెలంగాణ ఉద్యమం యొక్క ప్రారంభ దశ ప్రభుత్వ కాల్పులు, అంతర్గత విభేదాలు, తెలంగాణ ప్రజా సమితి కాంగ్రెస్లో విలీనం వల్ల ఊపు కోల్పోయింది. ఎనిమిది సూత్రాల పథకం వంటి చర్యలు తాత్కాలికంగా అశాంతిని శాంతపరచినప్పటికీ, న్యాయం, సమాన హక్కుల కోసం ఉన్న ప్రాథమిక డిమాండ్ అలాగే మిగిలిపోయింది.