Q. భారతదేశంలో సివిల్ సర్వీసుల యొక్క తటస్థతను సమర్థించే ప్రాథమిక సూత్రాలు ఏమిటి? ప్రస్తుత రాజకీయ సందర్భంలో ఈ తటస్థతకు ఎదురవుతున్న సవాళ్లను పరిశీలించి, వాటిని రక్షించడానికి మరియు బలోపేతం చేయడానికి తగు చర్యలను సూచించండి.

పరిచయం:
నీతిపరమైన పౌర సేవలు ప్రజాస్వామ్య పాలనకు అత్యవసరం, ఎందుకంటే ఇవి అధికారంలో ఉన్న రాజకీయ పక్షంతో సంబంధం లేకుండా నిష్పక్షపాతంగా సేవలందించేలా ఉద్యోగులను ప్రోత్సహిస్తాయి. భారతదేశ పౌర సేవలు, 2023 నాటికి 4.8 లక్షలకు పైగా అధికారులతో, రాజ్యాంగ విలువలను సమర్థించడానికి మరియు రాజకీయ పాలనల మధ్య నిరంతరతను అందించడానికి రూపొందించబడ్డాయి.

విషయం:
పౌర సేవల నైతికతను సమర్థించే ప్రాథమిక సూత్రాలు:
1. రాజకీయ నైతికత మరియు నిష్పక్షపాతం
a. పౌర సేవకులు రాజకీయ ఒత్తిళ్ల నుండి వృత్తిపరమైన విచక్షణతో సేవలందించాలని ఆశిస్తారు.
b. ఈ సూత్రం తరచుగా మారే ప్రభుత్వాల సమయంలో సుగమ పరిపాలనను నిర్ధారిస్తుంది; స్వాతంత్ర్యం తర్వాత భారతదేశంలో 17 సాధారణ ఎన్నికలు జరిగాయి, ఇది ఇటువంటి నైతికతను కోరుతుంది.

2. మెరిట్ ఆధారిత నియామకం మరియు పదోన్నతి
a. యూనియన్ పబ్లిక్ సర్వీస్ కమిషన్ (UPSC) ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద పోటీ పరీక్షలలో ఒకటిగా, సంవత్సరానికి 10 లక్షలకు పైగా దరఖాస్తుదారులు 1,000-1,200 IAS, IPS, మరియు IFS ఖాళీల కోసం పోటీపడతారు. ఇది మెరిటాక్రసీని నిర్ధారిస్తుంది.
b. పదోన్నతి మరియు సీనియారిటీ వ్యవస్థలు నీతిని కాపాడేలా రూపొందించబడ్డాయి, అయితే ఇందులో జరిగే ఆలస్యం సిబ్బంది ఉత్సాహాన్ని ప్రభావితం చేస్తుంది.

3. స్థిరమైన పదవీ కాలం మరియు ఉద్యోగ భద్రత
a. కీలక పోస్టింగ్‌లకు సాధారణంగా 2-3 సంవత్సరాల స్థిరమైన పదవీ కాలం రాజకీయ జోక్యాన్ని నిరోధించడానికి ఉద్దేశించబడింది.
b. అయితే, 2021 అధ్యయనం ప్రకారం, 20-25% IAS అధికారులు ఒక సంవత్సరం కంటే తక్కువ కాలంలో బదిలీలను ఎదుర్కొంటున్నారు. ఇది నైతికతను ప్రభావితం చేస్తుంది.

4. గోప్యత మరియు వృత్తిపరమైన నీతి
a. ఆల్ ఇండియా సర్వీసెస్ (కండక్ట్) రూల్స్, 1968 నైతికపరమైన ప్రవర్తనను నిర్దేశిస్తాయి. సెంట్రల్ విజిలెన్స్ కమిషన్ (CVC) సంవత్సరానికి 10,000 కంటే ఎక్కువ ఫిర్యాదులను స్వీకరిస్తూ, నైతికతను పర్యవేక్షిస్తుంది.

5. రాజ్యాంగం మరియు చట్టానికి జవాబుదారీతనం
a. పౌర సేవకులు రాజ్యాంగ సూత్రాలను సమర్థించే బాధ్యతను కలిగి ఉంటారు. S. R. బొమ్మై వర్సెస్ యూనియన్ ఆఫ్ ఇండియా (1994) వంటి సుప్రీం కోర్టు తీర్పులు సమాఖ్యవాదం మరియు ప్రజాస్వామ్య విలువలను కాపాడడంలో ఉద్యోగుల పాత్రను ధృవీకరిస్తాయి.

ప్రస్తుత రాజకీయ సందర్భంలో ఎదుర్కొంటున్న నైతిక పరమైన సవాళ్లు:
1. నియామకాలు మరియు బదిలీలలో రాజకీయ జోక్యం
a. తరచుగా రాజకీయ జోక్యం స్వాతంత్ర్యాన్ని ప్రభావితం చేస్తుంది. సెంటర్ ఫర్ పాలసీ రీసెర్చ్ (2020) సర్వే ప్రకారం, 40% ఉద్యోగులు పోస్టింగ్‌లలో ఒత్తిడిని ఎదుర్కొన్నట్లు తెలిపారు.
b. ఉదాహరణకు, పశ్చిమ బెంగాల్ మరియు ఉత్తరప్రదేశ్‌లలో రాజకీయ ప్రేరిత బదిలీల నివేదికలు సర్వసాధారణం.

2. ఉద్యోగుల రాజకీయీకరణ
-ఉద్యోగులు రాజకయ పక్షాలతో బహిరంగంగా సమలేఖనం చేయడం నైతికతను బలహీనపరుస్తుంది. కొన్ని రాష్ట్రాల్లో, 15-20% అధికారులు పక్షపాత కార్యకలాపాల కోసం ఒత్తిడిని ఎదుర్కొంటారు.

3. స్వల్ప పదవీ కాలం మరియు పరిపాలనా అస్థిరత
-ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ గవర్నెన్స్ స్టడీస్ (2022) డేటా ప్రకారం, జిల్లా కలెక్టర్ల సగటు పదవీ కాలం 1.5 సంవత్సరాల కంటే తక్కువగా ఉంది, ఇది విధాన నిరంతరతను దెబ్బతీస్తుంది.

4. వృత్తిపరమైన నీతి క్షీణత మరియు అవినీతి
-ట్రాన్స్‌పరెన్సీ ఇంటర్నేషనల్ కరప్షన్ పర్సెప్షన్స్ ఇండెక్స్ 2022లో భారతదేశం 180 దేశాలలో 85వ స్థానంలో ఉంది, ఇది పౌర సేవలతో సహా పాలన సవాళ్లను ప్రతిబింబిస్తుంది.

5.ఎన్నికల రాజకీయాల నుండి ఒత్తిడి
-ఎన్నికలు అధికార యంత్రాంగంపై రాజకీయ ఒత్తిడిని తీవ్రతరం చేస్తాయి. కొన్నిసార్లు దీర్ఘకాలిక ప్రణాళికకు భంగం కలిగించి పాపులిస్ట్ ఎజెండాలకు అనుకూలంగా ఉంటాయి.

6.సంస్థాగత తనిఖీల బలహీనత
-CVC మరియు DoPT వనరుల స్థితిగతులను ఎదుర్కొంటాయి; 2022లో CVC ఫిర్యాదులలో కేవలం 60% మాత్రమే ఒక సంవత్సరంలో పరిష్కరించబడ్డాయి.

పౌర సేవల నైతికతను రక్షించడానికి మరియు బలోపేతం చేయడానికి చర్యలు:
1. సంస్థాగత రక్షణలను బలోపేతం చేయడం
-ఢిల్లీ సర్వీస్ రూల్స్ ప్రకారం కీలక పోస్టులకు కనీసం రెండేళ్ల పదవీ కాలాన్ని తప్పనిసరి చేసేలా స్థిరమైన పదవీ కాలం చట్టాలను అమలు చేయడం.

2. పారదర్శక మరియు మెరిట్ ఆధారిత నియామకాలు
-UPSC మరియు రాష్ట్ర పబ్లిక్ సర్వీస్ కమిషన్‌లకు ఎక్కువ స్వతంత్రత కల్పించడం; సీనియర్ నియామకాలు మెరిట్ ఆధారిత ఎంపిక కమిటీల ద్వారా జరిగేలా చూడడం.

3. సామర్థ్య నిర్మాణం మరియు నైతిక శిక్షణ
-లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి నేషనల్ అకాడమీ ఆఫ్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ (LBSNAA) 2019 నుండి నైతిక శిక్షణ మాడ్యూల్స్‌ను 30% పెంచినట్లు, క్రమం తప్పని నైతిక శిక్షణ అవసరం.

4. పర్యవేక్షణ మరియు జవాబుదారీతనాన్ని బలోపేతం చేయడం
-CVCకి ఎక్కువ సిబ్బంది మరియు సాంకేతికతను కల్పించడం ద్వారా ఫిర్యాదుల పరిష్కార రేటును ప్రస్తుత 60% నుండి 90%కి మెరుగుపరచడం.

5. చట్టపరమైన మరియు క్రమశిక్షణా ప్రణాళికలు
-విజిల్‌బ్లోవర్స్ ప్రొటెక్షన్ యాక్ట్, 2014 ప్రకారం అనవసర రాజకీయ ఒత్తిడిని బహిర్గతం చేసే అధికారులను రక్షించడానికి క్రమశిక్షణా కార్యకలాపాలను వేగవంతం చేయడం మరియు విజిల్‌బ్లోవర్ రక్షణలను అమలు చేయడం.

6.వృత్తిపరమైన సంస్కృతిని ప్రోత్సహించడం
-కేరళ మరియు కర్ణాటక వంటి రాష్ట్రాలలో చేసినట్లుగా, వార్షిక అవార్డులు మరియు కెరీర్ ప్రోత్సాహకాల ద్వారా నైతికపరమైన ప్రవర్తనను గుర్తించడం మరియు పురస్కరించడం.

ముగింపు
భారతదేశ పౌర సేవల నైతికత ప్రజాస్వామ్యం మరియు పాలనకు అత్యవసరం. సెంటర్ ఫర్ పాలసీ రీసెర్చ్ (2020) ప్రకారం, రాజకీయ జోక్యం మరియు తరచూ బదిలీలు ఈ నిష్పక్షపాతాన్ని భయాందోళనలకు గురి చేస్తున్నారు. రెండవ ARC సిఫార్సు చేసినట్లుగా, సంస్థాగత రక్షణలను బలోపేతం చేయడం మరియు మెరిట్ ఆధారిత సంస్కరణలు వృత్తిపరమైన, స్వతంత్ర అధికార గణాన్ని రూపొందించడంలో ఎంతో కీలకం.